کانال احداث شده در بستر هامون سابوری و خاک‌ریز‌های طرفین را مالچ‌پاشی کنید
کانال احداث شده در بستر هامون سابوری و خاک‌ریز‌های طرفین را مالچ‌پاشی کنید
مطالعات نشان داده است که مهم‌ترین محل برخاست ریزگردهای سیستان، در حوالی مصب ورودی آب فراه‌رود به دریاچه‌ی سابوری است. چرا که سطحی وسیع، بنابه شرایط طبیعی، محل بازچرخ سیلاب‌های ورودی قرار گرفته، رسوبات زیادی بر آن انباشته شده است و بادهایی که در امتداد فراه‌رود، کانالیزه شده و بر سرعت آن افزوده می‌شود، اولین ضربات را به پیکره‌ی ساختمان بسیار نرم و سست این انباشته‌ها می‌کوبد و آن را به هوا پرتاب و سپس تلاطم طوفان‌ها، خاک‌ها را در هوا، همگن می‌کند و صدها کیلومتر می‌پراکند. 

غلظت این ریزگردها در عرصه‌های نزدیک‌تر مثل دشت و مناطق مسکونی سیستان، خیلی زیاد و در مناطق دورتر به ترتیب کم و کم‌تر می‌باشد.

درست در مسیر جریان بادهای سیستان، از برخاست‌گاه اصلی ریزگردها به نقطه‌ی میانی پهنه‌ی زیستی، با هزینه‌هایی گزاف، به قصد تأمین آب شرب، کانالی عمیق و عریض حفاری شد و بستر نسبتاً تثبیت‌شده‌ی هامون سابوری را شکافتتد و میلیون‌ها مترمکعب از این رسوبات نرم‌دانه را در معرض بادهایی که حالا در این تونل باد، بر سرعتش نیز افزوده می‌شود، قرار دادند.

اولین آثار مخرب این اقدام، بدون توجه به عواقب زیست‌محیطی آن، وضعیت فاجعه‌باری است که طی روزهای اخیر در سیستان شاهد آن بودیم و بعضی از رسانه‌ها از آن به طوفان آخرالزمانی یاد کردند و ادامه خواهد داشت.

مسئله این است که در مقابله با این فاجعه‌ی زیست‌محیطی، اقدام قابلی انجام نگرفته و مدیریت بحران استان، هم‌چنان با شدت وزش طوفان و غبارآلودگی منطقه، نوار ضبط‌شده‌ی تعطیل کردن ادارات و مدارس را به واحد خبر می‌دهد و انگار هیچ اقدام دیگری در جهان هستی برای این امر وجود ندارد.

به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور، استاندار و وزرای متولی و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست را ملزم به زندگی یک‌هفته‌ای در قرقری، گمشاد، ادیمی و مناطق حومه می‌کرد تا اندکی از دق‌دل مردم کاهش می‌یافت.

طول کانال مستحدثه در بستر دریاچه‌ی هامون ۲۵ کیلومتر است که با احتساب عرض کانال و عرض تحتانی دیواره‌های آن، حدود ۷۵ هکتار می‌شود.

پیشنهاد می‌شود استاندار  یک پروژه‌ی فوق‌اضطراری دیگر برای تثبیت خاک این کانال با مواد تثبیت‌کننده(مالچ) تعریف و در زمان‌بندی مشخص، برای آن تأمین اعتبار نمایند.

براساس آخرین اطلاعات، با پی‌گیری سازمان حفاظت محیط‌زیست، پالایش‌گاه‌ها ارسنیک و تی.بی.اچ را از فرمول مالچ‌های نفتی حذف کرده‌ند و مالچ نفتی دوست‌دار محیط‌زیست تولید می‌کنند.

برای تثبیت خاک کانال و دیواره‌های طرفین، حدوداً ۱۰ میلیارد تومان اعتبار برای مالچ‌پاشی ۷۵ هکتار زمین لازم است و اراده‌ای مسئولانه نسبت به حفظ جان و سرزمین، امید داریم به این مهم توجه شود.

عباس نورزائی