با بهره‌برداری بند کمال خان، زنگ خطر بحران آب در سیستان به صدا در آمد/ چرا پس از گذشت دو سال از آبگیری بند کمال خان، طرح تامین آب پایدار برای سیستان اجرا نشد؟
با بهره‌برداری بند کمال خان، زنگ خطر بحران آب در سیستان به صدا در آمد/ چرا پس از گذشت دو سال از آبگیری بند کمال خان، طرح تامین آب پایدار برای سیستان اجرا نشد؟
آبگیری بند کمال خان از آنجایی زنگ خطر بحران تامین آب را در سیستان به صدا درآورد که سامانه انحرافی این بند باعث شد تا وزارت آب و انرژی افغانستان بر خلاف سنوات گذشته بتواند تمام سیلاب های حوزه آبریز هیرمند را مدیریت کند، سیاست اشرف غنی مبنی تهاتر آب با نفت، بدعهدی های طرف افغانستانی و سیاست های کشاورزی این کشور، مهم ترین نکاتی بود که ورود سیلاب به سیستان را با اما و اگر مواجه می کرد، این مسئله باید مدنظر مدیران دستگاه‌های مرتبط با تامین نیاز آبی و سایر سیاست گذاران این حوزه برای اتخاذ تدابیر مناسب قرار می گرفت.

۱۶ بهمن سال ۹۹ آبگیری بند کمال خان آغاز شد و ۴ بهمن پارسال به بهره‌برداری رسید، حواشی مراسم افتتاحیه و موضع ضعیف سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان هنوز در محافل کارشناسی مورد نقد قرار می گیرد. در چنین شرایطی حفظ ذخایر آب موجود بدیهی ترین اقدام برای مواجهه با بحران تامین آب است، پس از گذشت قریب به ۱۱ ماه از آبگیری بند کمال خان، با توجه به تبخیر ۳۰۰ میلیون متر مکعبی چاه نیمه های سیستان، مسئله انتقال آب چاه نیمه چهار به سه و چاه نیمه ۲ به یک در تاریخ ۱۳ آذر توسط قرارگاه پیشرفت و آبادانی سپاه آغاز شد. در تاریخ ۲۲ فروردین پارسال، محمد سرگزی نماینده سیستان در گفت و گو با خبرگزاری جمهوری اسلامی عنوان کرد که حدود ۲۳۰ میلیون مترمکعب آب در چاه نیمه سه ذخیره شده که این حجم آب تا ۲ سال آینده آب آشامیدنی منطقه سیستان را تامین می‌کند.

نیاز آب شرب پنج شهرستان حوزه سیستان حدود ۳۰ میلیون متر مکعب است و حدود ۵۰ میلیون متر مکعب آب نیز به زاهدان منتقل می شود، با توجه به ادعای نماینده سیستان، این حجم آب در صورت عدم تبخیر کفاف نیاز آبی حدود سه سال حوزه سیستان و شهرستان زاهدان و به تنهایی کفاف نیاز آب شرب هفت سال سیستان را می داد. چرا به رغم وجود مصاحبه ها و نطق های حبیب الله دهمرده نماینده سیستان از اواسط دهه ۹۰ و همچنین هشدارهای کارشناسان این حوزه مبنی بر اجرای طرح هایی برای جلوگیری و یا به حداقل رساندن تبخیر آب چاه نیمه ها، هیچ اقدام عملی در این حوزه انجام نشده است؟ این مسئله نشان دهنده قصور مدیران مربوطه است یا نداشتن قدرت چانه زنی نمایندگان؟

نتیجه پروژه فناور کاهش تبخیر آب چاه نیمه‌ها، نصب پنل های خورشیدی، نقش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و دانشگاه زابل چه شد؟

از سال ۱۳۹۷ موضوع انتقال آب تهلاب به زاهدان و سیستان مطرح بود که با ورود آب به منطقه سیستان این پروژه کنار گذاشته شد. با توجه به مشخص بودن موجودی آب، میزان مصرف و میزان تبخیر چاه نیمه ها در زمان بهره برداری از بند کمال خان، علی‌رغم وعده وزیر نیرو و تأمین اعتبار اجرای این پروژه در قانون بودجه سال ۱۴۰۱، چرا هیچ اقدام عملی برای این طرح انجام نشده است؟

دشت تهلاب در بخش ریگ ملک شهرستان میرجاوه واقع شده، با توجه به فاصله نزدیک این دشت به زاهدان و وجود دو خط انتقال آب زابل به زاهدان، آیا مسکوت ماندن چنین پروژه ای با توجه به تنش آبی سیستان و ضعف دستگاه دیپلماسی مصداق بارز ترک فعل نیست؟ آیا مدیران شرکت های آب منطقه ای، آب و فاضلاب و معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری سیستان و بلوچستان نقش تصمیم سازی در سطح وزارت خانه را نداشتند؟ آیا تصمیمات یک طرفه در وزارت خانه ها اخذ می شود؟

علی ایحال معطل ماندن پروژه انتقال آب از تهلاب به زاهدان و سیستان بدون در نظر گرفتن تبخیر آب چاه نیمه‌ها باعث شده تا طرح های خلق الساعه بدون مطالعه، فاقد پیوست زیست محیطی و اخذ مجوز های لازم از سازمان حفاظت محیط‌زیست در منطقه اجرا شود که در صورت عدم ورود آب قابل توجه به سیستان، خسارت‌های جبران ناپذیری را به منطقه تحمیل می کند، بنابراین انتظار می رود مجموعه قضایی سیستان و بلوچستان برای جلوگیری از تضییع حقوق مردم به ترک فعل مدیران استانی ورود کند و مشابه موضوع اعلام جرم دادگستری سیستان و بلوچستان علیه معاون وقت رئیس جمهوردرامور زنان و خانواده در سال ۹۵، علیه وزرا و رؤسای سازمان های مربوطه با اجرای پروژه تهلاب و جلوگیری از تبخیر آب چاه نیمه‌ها طی سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ اعلام جرم کند.

  • نویسنده : فرشید عابدی