نماینده ویژه رئیس‌جمهور مدعی شد که در سال آبی جاری و در پی رایزنی‌ها و توافقات انجام شده در چارچوب دیپلماسی آبی ایران، بیش از ۳۰۰ میلیون متر مکعب حقآبه جمهوری اسلامی از سوی افغانستان، تامین شده است.

پژوهشگر دیپلماسی آب در صفحه شخصی خود نوشت: علی‌رغم بارندگی های گسترده در افغانستان به ویژه در رودخانه ‎هیرمند و باگذشت کمتر از هشت ماه ازسال آبی، افغانستان تاکنون تنها 7 درصد از حقابه قانونی ایران در هیرمند را داده است.

دولت سیزدهم با شعار ایران قوی و دیپلماسی عزتمندانه به میدان آمد. دولتمردان کنونی همواره منتقد سیاست خارجی دولت های یازدهم ‏و دوازدهم بودند، اما از زمان روی کار آمدن دولت فعلی، حقابه هیرمند تامین نشده و مقامات طالبان همواره تغییر موضع دادند و دستگاه دیپلماسی را در زمین هیدروپلیتیکی افغانستان سرگردان کردند. بایستی به دولتمردان گفت که اگر اقتدار دارید؛ حقابه هیرمند را با ابزارهای موجود بگیرید.

وزیر نیرو دولت سیزدهم به عنوان متولی مذاکرات حقوقی حقابه هیرمند در نشست خبری با اصحاب رسانه با اشاره به حقابه ایران از رودخانه هیرمند، مسائلی مطرح کرده که نشان از عدم شناخت درست وی از کارکردهای معاهده دلتا و استراتژی طالبان نسبت به مسائل آبی این کشور دارد. این یادداشت با هدف نقد اظهارات او نوشته شده است.

چندی پیش اعلام شد که به دلیل عدم ورودی آب از رودخانه هیرمند و تبخیر زیاد، تنها ۳ درصد منابع آبی چاه نیمه ها باقی مانده، با توجه به اینکه منابع آبی چاه نیمه ها آب مناطق سیستان و حدود ۶۰ درصد کلانشهر زاهدان را تامین می کند، بنابراین در این مدت آب قابل استحصال این منابع به مراتب کاهش یافته است.

ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی رئیس الوزرای طالبان پس از حضور سایر مقامات این حکومت مانند سرپرست وزارت صنعت و تجارت در شرایطی به ایران سفر کرده و مورد استقبال مقامات ملی و استانی قرار گرفته که حقوق ملت ایران طبق معاهده دلتا به مدت ۳ سال به دشت ها و شوره زارهای افغانستان منحرف شده است.

وضعیت اسفناک فاجعه انسانی و زیست‌محیطی حاکم بر سیستان متاثر جنگ آبی منطقه ای و ضعف دستگاه دیپلماسی در خصوص تامین حقابه هیرمند علیرغم وجود معاهده ۱۳۵۱، بی شباهت به برخی رخدادهای جنگ هشت ساله ایران و عراق نیست.

سفر هیات ایرانی به افغانستان برای بازدید از دهراوود و سنجش میزان آب وارده به سد کجکی در حالی انجام گرفت که از قبل پیش بینی میشد که زمان تعیین شده از سوی طالبان زیرکانه و بر اساس طفره رفتن از دادن حقابه طراحی شده است. اگر چه زمان تعیین شده قبل از سفر هیات ایرانی هم از سوی برخی رسانه های محلی مورد واکاوی و یادآوری قرار گرفته بود و بعد از سفر هم یکی از مقامات استانی سیستان و بلوچستان با حضور در شبکه استانی هامون بر آن صحه گذاشت، اما در هر روی این بازدید بدون هیچ دستاوردی پایان یافت. در حین بازدید از ایستگاه سنجش دهراوود شاهد اظهار نظرهای مختلف و نگران کننده ای از سوی مقامات دو کشور بودیم. 

رودخانه هیرمند در استقرار جوامع انسانی و تمدن سازی شرق فلات ایران نقشی غیر قابل انکار داشته است. بطوریکه در منابع تاریخی سیستان را زاده هیرمند می نامند چنانکه مصر را زاده نیل! شکل گیری تمدن 5000 ساله این منطقه و اوج و حضیض آن متناسب با کم آبی، سیلاب و تغییرات مسیر هیرمند بوده است. این رود خانه در گذشته در جغرافیای فعلی هر دو کشور افغانستان و ایران جاری بوده‌ اما جدایش افغانستان، مناقشات و پس گرفتن دوباره هرات از ایران به موجب معاهده پاریس و خودداری گسترده حاکمیت افغانستان از جاری ساختن رود هیرمند در خاک ایران، مسئله حقابه هیرمند را به یکی از مسائل مهم سیاسی، اجتماعی و زیست‌محیطی دو کشور مبدل ساخت.

کارشناس ارشد حقوق بشر گفت: آنچه مشهود است نادیده گرفتن عرضه‌ی مرتب حقابه ایران از رودخانه هیرمند، منطقه را با بحران های شدید مواجه ساخته است که در تعارض با حقوق بشری متعدد از جمله: حق حیات، حقوق اقتصادی و اجتماعی، حق بر محیط زیست سالم و حق بر توسعه قرار می‌گیرد.