ایران خواستار بررسی بیشتر کمک های بین‌المللی به پروژه های آبی افغانستان شود
ایران خواستار بررسی بیشتر کمک های بین‌المللی به پروژه های آبی افغانستان شود
مصوبه اخیر مجمع عمومی سازمان ملل مشخصا حقوق محیط زیستی را در دسته حقوق بشر قرار داده، بخشی از سرمایه‌گذاری های بین المللی در بخش پروژه های آبی افغانستان، فجایع انسانی و زیست محیطی عدیده ای برجای گذاشته که مصداق بارز آن بند کمال خان و سد بخش‌آباد بر روی رودخانه هیرمند و فراه است. نقض حقوق بشر در حوزه معضلات زیست محیطی بارزترین پیامد سدسازی‌های افغانستان و ترکیه است که ضرورت پیگیری های تشکل های زیست محیطی و دولتی از سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بشری را دو چندان می کند.

اخیرا وزیر آب و انرژی طالبان در دیدار با رئیس دفتر خدمات پروژه‌های سازمان ملل در افغانستان درباره مدیریت آب در این کشور تبادل نظر کرد. رئیس دفتر خدمات پروژه‌های سازمان ملل در افغانستان در این دیدار برای اجرای پروژه‌های مدیریت آب اعلام آمادگی کرد.

مصوبه اخیر مجمع عمومی سازمان ملل باید توسط کشورها به ویژه سازمان ملل در حوزه سرمایه‌گذاری، کمک‌های بین المللی و بشردوستانه در سایر کشورهای مد نظر قرار گرفته شود که آیا سرمایه‌گذاری ها و کمک‌های مالی با تعابیر حقوق بشری و حقوق محیط زیستی همخوانی دارد؟

رد پای ترکیه، آمریکا و هند در سدسازی‌ها و سیاست های آبی افغانستان به وفور یافت می‌شود، متاسفانه برای افزایش ضریب نفوذ در افغانستان و سایر مقاصد سیاسی، امنیت آبی، محیط زیستی، غذایی، انسانی و اجتماعی مردم پایین دست حوضه های آبریز را به مخاطره انداختند.

حال ارکان دیپلماسی آب ایران به ویژه سازمان حفاظت محیط زیست و دفتر رودخانه‌های مرزی وزارت نیرو این پرسش را پاسخ دهند که آیا پژوهشی برای احصا پیامدها و میران خسارت های زیست محیطی سدسازی‌های کشورهای بالادست انجام شده؟ آیا چنین پژوهشی در خصوص سد بخش‌آباد که نقش موثری در حیات زیست محیطی سیستان ایفا می کند، صورت گرفته است؟

گستره گرد و غبار تالاب بین‌المللی هامون، مناطق سیستان، بخشی قابل توجهی از خاک افغانستان، پاکستان و سواحل دریای عمان را متاثر می‌کند که مصداق بارز پیامدهای زیست محیطی سدسازی‌ها در یک حوضه آبریز است که فراتر از مرزهای سیاسی را تحت تاثیر قرار می دهد.

گرد و غبار ناشی از کانون های بحرانی ترکمنستان و حوضه دریای آرال نیز با آبگیری فاز یک کانال قوش‌تپه و تکمیل فازهای دیگر این کانال، تشدید خواهد شد که مناطق شرقی و شمال شرق ایران را متاثر می کند. از طرفی پروژه های سد سازی ترکیه باعث خشک شدن هورهای عراق شده و کیفیت هوای مناطق غربی و گاه مناطق مرکزی کشور را کاهش می دهد. علی ایحال جمهوری اسلامی ایران علاوه بر بهره گیری از مصوبه اخیر مجمع عمومی سازمان ملل برای ابراز فشار به کشورهای بالادست، می تواند اجماع بین المللی به ویژه کشورهایی همسایه افغانستان، شورای پدافند آب برای مواجهه با مناقشات آبی افغانستان شکل دهد.

فرشید عابدی