در کوتاه‌مدت و میان‌مدت، چشم‌اندازِ روشنی، برای حل و فصل چالش‌های آبی میان دو کشور وجود ندارد. اما در بلند‌مدت، پاکستان می‌تواند از برخی ظرفیت‌های خود برای تغییر این شرایط استفاده کند. انحراف رودخانۀ چترال، اِعمال فشار بر حاکمیت افغانستان از طریق حوزه‌های دیگر و شاید از همۀ اینها مهمتر، انجام برخی اقدام‌های هماهنگ با دیگر همسایگان افغانستان برای اِعمال فشار به کابل برای حرکت در چهارچوب توافق‌ها و تعهدهای چند جانبه و بین‌المللی، همگی می‌تواند بخشی از این راهکارها تلقی شود. در این مورد اخیر، نوع نگرش افغانستان به حقوق همسایگان در آبریزهای مشترک و فرامرزی، از قابلیت بحران‌زایی شدیدی برخوردار است، کما اینکه تنش‌های اخیرِ حاکمیت طالبان با پاکستان، ایران، ازبکستان و ترکمنستان، گواهی بر همین مساله است.

وزیر انرژی و آب طالبان می‌گوید که در «حکومت‌های مشارکتی و حزبی» در افغانستان برای کسب رضایت قوم یا کشور همسایه، از ساخت بندهای آب جلوگیری می‌شد.

یک پژوهشگر حوزه آب با اشاره به به مخاطرات توسعه ناپایدار توسط افغانستان و ترکیه اظهار داشت: هرچند خطرات پروژه گاپ و دیگر ابرپروژه‌های سدسازی ترکیه که باعث افزایش هر چه بیشتر مشکلات محیط زیستی برای غرب و شمال غرب کشور خواهد شد را نباید نادیده گرفت، اما حالا مدت‌هاست از هامون تا آمودریا، تحت‌تأثیر سیاست‌های آبی طالبان یا از بین رفته و یا در حال نابودی است. بطور مثال احداث طرح‌های توسعه مختلف مانند سد پاشدان، مانعی جدید برای رسیدن آب به سد دوستی است.

سیمان یکی از عمده کالاهای صادراتی به افغانستان از پایانه های مرزی میلک، ماهیرود و دوغارون بوده و هست که غالبا در زمینه سدسازی‌های افغانستان مصرف می شود، علی رغم احداث سدها و سازه های آبی متعدد بر روی رودهای مشترک فرامرزی میان افغانستان و ایران (هیرمند، فراه، خاشرود و هریرود)، اما صادرات سیمان به افغانستان کماکان ادامه دارد.

در تاریخ معاصر ایران به دلیل نیاز کشورهای غربی به منابع شرق برای توسعه و کسب ثروت و در دسترس داشتن منابع مادی از قبیل تکنولوژی، ارتش مدرن و ... به استعمار سرزمین های شرقی دست می‌زدند، گاه برای حفظ مستعمرات ترکیب ژئوپلیتیک کشورها را دستخوش تغییر می دادند، در این میان بی کفایتی حاکمان سرزمین و ضعف نظامی کشورها نیز مزید بر علت می شد. تجزیه ایران موجب شد که بسیاری از اتباع ایرانی در چهار گوشه ایران از مام میهن جدا شوند و اکنون در یک جغرافیای سیاسی جدید مشغول زیستن هستند.

اظهارات خلاف واقع حسن کاظمی قمی، نماینده و سفیر ایران در افغانستان با محوریت رفع موانع برای رسیدن آب رودخانه هیرمند به سیستان و اصلاح نادرست تاج سد کمال خان، باعث بروز واکنش های بسیاری در میان کارشناسان و ساکنان منطقه شده و این پرسش مهم در میان توده مطرح است که چرا دستگاه قضا به اتهام نشر اکاذیب علیه کاظمی قمی اعلام جرم نمی کند؟

وزارت انرژی و آب طالبان از احتمال بارنده‌گی، برف‌باری نسبتاً شدید، وقوع سیلاب و بالا آمدن سطح آب رودخانه‌ها طی سه روز آینده در شماری از ساحات حوزه‌های دریایی کشور خبر می‌دهد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان گفت: درپی بارش باران در حوزه هیرمند و احتمال جاری شدن سیلاب به سیستان تمامی امکانات آماده هستند تا سیلاب در مسیر اصلی هدایت و کنترل شود.

دستگاه دیپلماسی در مواجهه با مناقشه آبی هیرمند همواره رویکرد منفعلانه و سنتی داشته و در غالب اوقات برنامه ای برای اجرای دیپلماسی نوین نداشته و صرفا به مذاکره حقوقی اکتفا کرده است.

چندی پیش اعلام شد که به دلیل عدم ورودی آب از رودخانه هیرمند و تبخیر زیاد، تنها ۳ درصد منابع آبی چاه نیمه ها باقی مانده، با توجه به اینکه منابع آبی چاه نیمه ها آب مناطق سیستان و حدود ۶۰ درصد کلانشهر زاهدان را تامین می کند، بنابراین در این مدت آب قابل استحصال این منابع به مراتب کاهش یافته است.