دیار عیار، هرچند آن زمانیکه طرح به بن بست برسد دیوار حاشا بلند و راه گریز برای حامیان امروزی طرح بسیار است اما بیت المال هدر رفته و لب تشنه مردم را نمیتوان نادیده گرفت.
سومین چاه ژرف سیستان به بهره برداری رسید. آبدهی پایین و شوری آب خروجی و هزینه بالای حفر این چاهها از معایب طرح است.
آمار میزان آبدهی چاههای حفر شده نشان میدهد میزان خروجی چاهها حتی برای شرب هم بسیار محدود و کم است. حال حفر ۱۰۰ چاه ژرف در سیستان برای تامین آب شرب مطرح میشود.
مقرر شده ۴۰۰ میلیارد تومان امسال به این طرح تزریق شود. با احتساب حدودا ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه گذشته حدود ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه برای این طرح تا پایان سال ۱۴۰۰ پیش بینی شده که البته با این هزینه طرح تکمیل نخواهد شد.
فاز بعدی احداث آب شیرین کن هاست. فارغ از هزینه اولیه احداث آب شرین کن ها، میزان مصرف انرژی برق بالا، هزینه بهره برداری سنگینی خواهد داشت.
مهمتر از همه این موارد پساب خروجی آب شیرین کن هاست که آب بسیار شوری را به محیط زیست هدایت خواهد کرد. تصور کنید ۱۰۰ چاه ژرف در نقاط مختلف سیستان آب و نمک را به سطح زمین هدایت میکند وخروجی آب شیرین کن ها به مرور حوضچه های آب نمک را در نقاط مختلف دشت سیستان پدید می آورد و زمینهای اطراف را به نمکزارهایی بی بهره تبدیل خواهد کرد. وزش بادهای ۱۲۰ روزه سیستان بر نمکزارها ریزگردهایی را ایجاد خواهد کرد که امکان حیات هر موجود زنده را میگیرد
به دو دلیل در همه جای دنیا از آب دریا برای شیرین سازی استفاده میشود. اول آنکه منابع آب دریا بصورت همیشگی در دسترس است و دومین مزیت، بازگشت خروجی پساب شور به دریا است.
هیچ توجیهی ندارد استانی که دسترسی به آبهای آزاد دارد به آبهای ژرف دست اندازی کند که در صورت تجدید پذیر بودن هم جزو ذخایر استراتژیک منطقه محسوب میشود.
پیشنهاد میگردد وزارت نیرو گارگروهی را برای بررسی فنی، اقتصادی، زیست محیطی با حضور مشاورین خبره و امین تعیین کند تا فارغ از فشارهای سیاسیِ بدون پشتوانه علمی، مزایا و معایب طرح آبهای ژرف را بررسی و با طرح انتقال از دریای عمان مقایسه نمایند
هر چند اجرای همزمان دو پروژه مطرح است اما بدلیل محدودیت منابع مالی گرایش هزینه ها بسمت آبهای ژرف بحث انتقال آب از دریای عمان که منافع آن کل استان را بهرمند میکند، را از اولویت خارج میکند
نویسنده: حبیب اعلائی
