کشور افغانستان از لحاظ داشتن منابع آبی نسبت به همسایگان خود دارای دست برتر می باشد . با توجه به عوامل مختلف نظیر جنگ های چند دهه گذشته ، از این امتیاز خود بهره ای نبرده است . در سنوات گذشته کارشناسان ارشد و مدیران افغانستان علی الخصوص مدیران وزارت آب و انرژی افغانستان که همگی تحصیل کرده کشورهای بلوک غرب علی الخصوص آمریکا می باشند ، شروع به سیاست گذاری کلان در این حوزه نموده اند و به این نتیجه رسیده اند که توسعه در افغانستان آب محور می باشد و باید اهمیت آب به درستی شناخته شود، برای رسیدن به توافق عادلانه و معقولانه با همسایگان می بایستی زیرساخت های آبی در افغانستان ساخته شود. دیپلماسی خاموش ابزاری به دیپلماسی علمی و عملی تبدیل شود.
از طریق دیپلماسی یا سیاست گذاری آب یا هیدروپولتیک دست برتر را در روابط خارجی با همسایگان نیازمند به آب سرزمین خود ایجاد نمایند.
با کنترل منابع آبی داخل افغانستان و ایجاد سازه ها و مستحدثات آبی، دکترین اصلی سیاست خارجی خود را در روابط منطقه ای شان پیگیری کنند و از آن در رشد اقتصادی خود استفاده کنند. بطور کلی همانگونه که در صحبت های اشرف غنی رئیس جمهور فراری افغانستان مشهود بود، به آب بعنوان یک منبع ارزشمند طبیعی و جایگزین منابع هیدروکربنی نگاه می شود که می تواند بخشی از هزینه های کشور خود را از این محل تامین نمایند .
پس از بند کمالخان مطابق مسترپلان تعریف شده خود در حوضه آبریز هیرمند ( هلمند ) ایجاد شبکه آبیاری و تولید انرژی برق در سد های بخش آباد، المباغ، حسن زی، خاش رود، لوره، موسی قلعه، آغاجان، نوزاد و … را پیگیری و اجرا می کنند تا مدیریت حدود ۵ میلیارد متر مکعب آب در سال را در این حوضه بدست گرفته و ۴۵۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی را از این سازه های آبی ایجاد شده بهره مند سازند.
با توجه به موارد پیشگفته و سیاست های کلی در نظر گرفته شده طرف افغان ، احتمال دریافت حقابه ۸۲۰ میلیون متر مکعب ایران تقریبا صفر می باشد کما اینکه بدلیل عدم تکمیل شبکه های آبیاری پایین دست سد کمالخان، در دو سال گذشته حتی حاضر شدند، آب مازاد به سمت گود زره هدایت شده و تبخیر شود ولی قطره ای از آب به سمت ایران ورود پیدا نکند.
دریافت یک یا دو میلیون متر مکعب آب ایران در دو سال گذشته نیز بدلیل رهاسازی آب از بند کمالخان برای بهره برداری کشاورزان زرنج از محل نهر لشگری بوده است و به نیت بهره مندی ایران رهاسازی نشده است .
با توجه به در حال اتمام بودن حجم آب باقیمانده در چاه نیمه ها ضروریست ابزارهای دیگری بغیر از مذاکره کمیسار آب ایران، وزارت نیرو، وزارت امور خارجه با طالبان، مورد بررسی قرار گرفته و تصمیم گیری نهایی صورت پذیرد.
شهرام میرزائیان، کارشناس ارشد عمران _مدیریت منابع آب
مطالب مرتبط:
ادعای کریمی قدوسی مبنی بر اصلاح مسیر هیرمند، افکار عمومی را از استیضاح وزیر خارجه منحرف نکند
بارها هشدار دادیم که هرگونه دستکاری در بستر تالاب هامون اشتباه است/ ایران برای اصلاح بند کمال خان باید روی افغانستان فشار بیاورد
طبق وعده طالبان وزارت امورخارجه باید پیگیر اصلاح بند کمال خان باشد/در صورت همکاری طرف افغانستانی می‌توانیم یک ماهه ارتفاع سرریز بند کمال خان را اصلاح کنیم/ در صورت تکمیل سد بخش آباد روی فراه رود، سیستان به تاریخ می پیوندد/ برای یک بازی برد_ برد ایران به سمت سرمایه گذاری در تأسیسات آبی افغانستان برود/آقای سلاجقه باید برای احیای تالاب هامون طبق عرف بین الملل دو میلیارد متر مکعب آب طلب کند
وزارت امور خارجه پاسخ بدهد
