ربایش و سپس قتل حکمت نورزهی جوانی از جوانان شهر زاهدان که جامعه سیستان و بلوچستان را به شوکی عظیم مبتلا کرد، به گونه ای که حضور پرشور علما، نخبگان جامعه، معتمدان و ریش سفیدان طوایف تشیع و تسنن استان به جهت عرض تسلیت به خانواده داغدار ایشان و انزجار از این عمل شنیع و شرکت در مراسم تشییع و تعزیت این جوان مظلوم، ندای محکومیت این جنایت که به یک اپیدمی فاجعه بار در سطح استان بدل گردیده است را با صدای رسا و برجسته نمایان ساخت.
پیامدهای آدمربایی در سطح استان موجب ایجاد ترس و ناامنی و عدم اعتماد عمومی در جامعه گردیده است، همچنین آسیب به اقتصاد محلی، تأثیر منفی در رشد سرمایه گذاری در کلان شهر زاهدان به عنوان مرکز استان سیستان و بلوچستان و سایر شهرهای مرزی و ساحلی گذاشته و حجم سرمایهگذاریها در این شهرها را کاهش و موجب فرار سرمایه از سطح استان سیستان و بلوچستان به سایر مراکز استانها و شهرهای برخوردار گردیده است.
تعریفی ساده از آدمربایی در واقع به اقدام غیرقانونی و به اجبار، از بین بردن آزادی یک فرد دیگر، اطلاق میشود، به طوری که فرد ربوده شده معمولاً بدون رضایت خود و بهمنظور دریافت پول، انتقام، یا دلایل مختلف دیگر، از محل زندگی یا کار خود توسط ربایندگان خارج میشود.
آدم ربایی به منظور اخاذی، انتقام، پیام رسانی گروههای مافیایی و قاچاق انسان و مواد مخدر به منظور فروش و یا استثمار و وادار به کار اجباری انجام می شود. نمونه آخر از استثنائات در این حوزه است.
برای مقابله مؤثر با پدیده آدمربایی در سیستان و بلوچستان، نیاز به یک رویکرد چندجانبه شامل تقویت امنیت، مشارکت جامعه و تصمیمگیری های آگاهانه در سطح جامعه وجود دارد.
تقویت حضور نیروهای انتظامی و امنیتی در مناطق آسیبپذیر از جمله استان سیستان و بلوچستان میتواند احساس امنیت را در جامعه افزایش دهد و از وقوع اینگونه جرائم جلوگیری کند. آموزش نیروهای انتظامی در زمینه های خاص مانند شناسایی الگوهای آدمربایی، تکنیکهای تحقیق و استفاده از فناوریهای مدرن مانند سیستمهای نظارت تصویری، داده کاوی و تحلیل دادهها و تقویت همکاری بین نیروهای انتظامی، اطلاعاتی و امنیتی با سازمانهای محلی و گروههای اجتماعی، خاصه علما، معتمدان و ریش سفیدان محلی می تواند مثمر ثمر واقع شود. با اتخاذ این رویکردها، نیروهای انتظامی و امنیتی میتوانند نقش موثری در کاهش میزان آدمربایی و ایجاد حس امنیت در سطح استان سیستان و بلوچستان ایفا نمایند.
برگزاری کارگاه های آگاهی بخشی برای خانوادهها و جوانان درباره روشهای پیشگیری از آدمربایی و رفتارهای احتیاطی میتواند مؤثر باشد. همچنین آموزش کودکان در مورد شناسایی خطرات و رفتارهای مشکوک و ضرورت عدم اعتماد به افراد ناشناس در راستای ارائه برنامه های آگاهی بخش به گروههای سنی گوشزد گردد.
ایجاد فرصتهای شغلی و توسعه زیرساختهای اقتصادی استان میتواند باعث کاهش بیکاری و مشکلات اجتماعی شده و زمینه افزایش گروه های آدمربایی را کاهش دهد. زمانی که مردم استان سیستان و بلوچستان فرصتهای شغلی در بخشهای مختلف اقتصادی اعم از بخش های کشاورزی، صنعت و معدن، تولید و خدمات تجاری داشته باشند، افراد در معرض خطر کمتر به فعالیتهای غیرقانونی و خطرناک مانند آدمربایی گرایش پیدا میکنند. مشاغل پایدار به افراد امید به زندگی و انگیزه میدهند و ایجاد مشاغل در این بخشها میتواند به تقویت اقتصاد محلی در سطح شهرها و روستاهای استان کمک نموده و احساس تعلق و همبستگی را در جامعه افزایش دهد. معمولا جوامع قویتر از همدیگر حمایت بیشتری کرده و نظارت بیشتری بر رفتارهای مشکوک دارند. فراهم کردن دورههای آموزشی و مهارتی به افراد کمک میکند تا مهارتهای لازم برای ورود به بازار کار را پیدا کنند.
ایجاد امنیت برای مردم و ایجاد ناامنی برای آدم ربایان، از فرار نخبگان و در نتیجه از افزایش جرایم جلوگیری می کند. وقتی افراد مشغول به کار بوده و درآمد داشته باشند، آسیبپذیری شان در برابر جرم و جنایت کاهش مییابد. این مسئله به ویژه برای خانوادههایی که ممکن است در شرایط سخت اقتصادی قرار داشته باشند، حائز اهمیت است.
در بازه زمانی کوتاه مدت تا ایجاد بسترهای معقول جهت اشتغال پایدار، در سطح استان سیستان و بلوچستان مشاغل معقول و سنتی مردمان این دیار از قبیل مراودات تجاری مرزی توسط مرزنشینان، کوله بران و سوخت بران که در معرض آسیب های اجتماعی قرار دارند و لزوم شناسایی و حمایت از آنها میتواند افراد را به سمت فعالیتهای مثبت و سازنده سوق دهد و باعث کاهش تمایل به ورود به دنیای جرم و جنایت باشد؛ میبایست مورد توجه جدی تصمیم گیران امر قرار داشته باشد.
همکاری با جوامع محلی در سیستان و بلوچستان میتواند به کاهش آدمربایی کمک کند.
ایجاد و تقویت شبکههای محلی برای آگاهی رسانی همگانی، به مردم کمک میکند تا از یکدیگر حمایت کنند.
برگزاری کارگاهها و دورههای آموزشی درباره امنیت شخصی، شناسایی خطرات و شیوههای پیشگیری از آدمربایی، میتواند به توانمندسازی افراد محلی کمک نماید. تفویض اختیار به جامعه علمای معزز تسنن و تشیع استان و همچنین جامعه معتمدین و ریش سفیدان استان اعم از سیستانی، بلوچستانی، خراسانی و سایر اقوام ساکن در استان و درگیر نمودن سایر رهبران محلی و قومی و قبیلهای و مذهبی در برنامههای پیشگیری، میتواند به افزایش اعتبار و تأثیرگذاری این برنامهها کمک کند و مردم را به مشارکت بیشتر تشویق نماید.
تقویت سیستمهای گزارشدهی و اطلاعاتی، برای گزارشدهی ناشناس و امن درباره هرگونه رفتار مشکوک به مقامات، میتواند به شناسایی و جلوگیری از جرائم کمک کند.
لازم به ذکر است تقویت سیستم قضایی میتواند نقش مهمی در کاهش آدمربایی در استان سیستان و بلوچستان ایفا نماید.
تامین منابع انسانی و مالی، آموزش و توانمندسازی قضات و کارکنان، تسریع در فرایندهای قضایی، ایجاد واحدهای تخصصی در پلیس و قوه قضائیه و مبارزه با فساد و در نظر گرفتن مجازاتهای شدیدتر برای آدمربایان و کسانی که در این زمینه فعالیت میکنند، میتواند به افزایش اعتماد عمومی و تضمین عدالت و افزایش حساسیت عمومی کمک کند.
اجرای این راهکارها به تقویت سیستم قضائی و نهایتاً به همکاری همه جانبه نهادهای دولتی، جامعه مدنی و مردم محلی منجر خواهد شد و نتیجه مؤثری به همراه خواهد داشت تا منبعد شاهد کاهش و از بین رفتن ریشه های این پدیده فاجعه بار در استان سیستان و بلوچستان باشیم.








