نسخه پیشنهادی جهت تامین آب شرب (خانگی)، کشاورزی و رفع چالش‌های ناشی از مراکز تولید ریزگردها
نسخه پیشنهادی جهت تامین آب شرب (خانگی)، کشاورزی و رفع چالش‌های ناشی از مراکز تولید ریزگردها
حوزه های آبخیز مشرف به غرب سیستان حدود یک میلیون و 600 هزار هکتار مساحت دارد، اگر بارندگی این مناطق که بین 50 تا 80 میلی‌متر در سال است را حداقل 50 میلی‌متر در نظر بگیریم، در سطح کل این اراضی، سالانه 800 میلیون متر مکعب نزولات آسمانی خواهیم داشت، که چنانچه تنها 30 درصد آنها استحصال شود، حجم تله اندازی روان آب ها در حدود 250 میلیون متر مکعب خواهد شد.

دیار عیار_ این پیشنهاد به روش‌های نوین آبخیزداری و آبخوانداری (مدل ایزوله) امکان پذیر است، و از نمونه های انجام شده به روش غیر ایزوله در سطح استان بسیار است، البته که به دلیل ماهیت در نوع بهره برداری در شمال استان، می بایست از سبک های نوینی استفاده شود که تاکنون در کشور در این وسعت انجام نشده است، اما کاملا شدنی است.

برآوردهای اولیه برای استحصال ۲۵۰ میلیون متر مکعب، کمتر از هزار میلیارد تومان است، که فلمثل می تواند جوابگوی نیاز آبی خانگی و شرب کل جمعیت ۴۰۰ هزار نفری ساکنین سیستان ( حداکثر نیاز آبی سالانه ۱۴ تا ۲۲ میلیون متر مکعب) و همچنین تامین کننده آب کشاورزی البته به روش کشت فشرده عمودی، همچون گلخانه های نوین ( داشتن سازه های مقاوم در برابر تند بادها و عدم بهره گیری از سوخت های فسیلی و دهها مزیت دیگر )، آنهم برای کل ۶۰ هزار بهره برداربخش کشاورزی.
یعنی چنانچه برای هر بهره بردار بخش کشاورزی ۵۰۰ مترمربع گلخانه مدرن در نظر گرفته شود، جمعا نیاز به احداث ۳ هزار هکتار گلخانه است، که کل نیاز آبی آنها معادل ۶۰ میلیون مترمکعب خواهد بود.
بنابراین حداکثر حاصل جمع دو نیاز آبی مبرم منطقه کمتر از ۹۰ میلیون متر مکعب است، به نحوی که با اجرای طرح های مذکور عملا ۱۶۰ میلیون متر مکعب در منطقه آب مازاد خواهیم داشت، که به عنوان پشتوانه آبی برای سال های آتی ذخیره گردد و یا به مصارف دیگر همچون احیاء مراکز تولید ریزگردها در تالاب های سه گانه هامون برسد، که در محدوده های اولویت دار و بحرانی که منشاء اصلی برداشت رسوبات ریزدانه محسوب میشود نیز، با حداقل ۱۰۰ میلیون متر مکعب به روشهای جدید و بهینه می توان به رفع چالش های پیش رو پرداخت.
علی ایحال چنانچه با پیگیری مجددانه از طریق دستگاه دیپلماسی، موفق به اخذ حقابه سیستان عزیز شدیم، و یا در گامی فراتر متولیان وزارت امور خارجه با هماهنگی سایر دستگاه های مرتبط و با بهره گیری از پشتوانه های حقوقی، عرفی و رایج بین المللی در عرصه مباحث هیدروپلیتیک، آبهای مرزی و زیست محیطی بتوانند با ارائه برنامه ای جامع که برای هر دو کشور ایران و افغانستان و حتی جامعه جهانی که در اقدامی قابل تقدیر در سال ۲۰۱۵ تالاب هامون را بعنوان بخشی از ذخیره گاه زیست کره ثبت جهانی نمود است، برد – برد محسوب شود، و به قراردادی جامع تر که حقابه زیست محیطی تالاب هامون نیز در آن لحاظ گردد، دست یابند، بدون شک برای مرزداران این منطقه گامی عملی، موثر، ماندنی و یادگار خواهد بود. و برگ زرینی بر افتخارات بین المللی جمهوری اسلامی ایران در عقدر قراردادی مجدد با کشور افغانستان در نیم قرن اخیر در خصوص حقابه حوضه هلمند خواهد بود و بار دیگر می توان به سیستانی نوین و موثر در جنوب شرقی ایران با پیشینه ای پر از دستاورد، مباهات ورزید.

لذا لازم است مسئولین امر به فوریت اقدام عاجل نموده تا بیش از این بر آلام مردم نازنین و به انتظار نشسته و نا امید این خطه نیافزوده، بلکه با رفع چالش های مزبور به سیستان عقب مانده در دهه های اخیر، کمک کرده تا ضمن جبران مافات، قامت خمیده مردمانشان در اثر مصائب ناخواسته پیش رو، مجددا کمافی السابق برافراشته گردد . به امید آن روز

  • نویسنده : علیرضا سروری نژاد دکتری فیزیک خاک و کارشناس آبخیزداری و آبخوانداری