به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی دیار عیار، مناطق شهری و روستایی سیستان و بلوچستان سالهاست از کمبود و گاه نبود آب شرب رنج میبرد، بخشی از این کمبود ها ناشی از عدم زیرساخت انتقال و توزیع آب و بخشی به دلیل عدم مدیریت استحصال و انتقال و منابع آب سطحی و زیر زمینی است.
تنش آبی شمال استان از این انحراف و عدم ایفای نقش موثر آب منطقه ای در حفاظت از منابع آب مصون نبوده و آب منطقه ای با تعریف طرح های استحصال و انتقال آب در شرایط بحرانی توسط شرکت آب و فاضلاب در کار انجام شده قرار گرفته است.
حفر چاه در مناطق حرمک و دشتک از جمله طرح های چند هزار میلیاردی استحصال آب در شمال استان که کارفرمای آن شرکت آب و فاضلاب است.
تقریبا سه سال قبل برای افزایش تولید آب زاهدان چاه های حرمک حفاری و وارد مدار شد. شوری بالای آب این چاه ها با اختلاط با آب انتقالی از چاه نیمه ها کمتر می‌شد و توجیه رفع کمبود آب شهر زاهدان بود. در کمتر از یکسال چاه های بالا دست خشک شد و نشان داد هزینه برای طرح بدون مطالعه حیف و میل بیت المال است و نتیجه بخش نبست.
همان دیدگاه بدون پشتوانه مطالعاتی با دست اندازی به آب‌های زیرزمینی در دشتک در حال تکرار است. طرح چندین هزار میلیاردی که به نظر می رسد اضطراری بودن تامین آب شهرهای شمالی استان، تنها توجیه اجرای طرح است.
به چند دلیل این طرح غیر کارشناسی و مردود است:
１. با توجه به انتقال آب از چاه نیمه ها به زاهدان سفره های آب خصوصا حوزه شمالی زاهدان تقویت شده و قابل بهره برداری است. شوری آب در این مناطق با شوری برخی از چاه های حفر شده در حرمک و دشتک برابری می‌کند. ایراد چاه های پهنه شمالی زاهدان میزان نیتریت و نیترات آن است که با روشهای شیرین سازی و تصفیه قابل استفاده خواهد بود. آن‌چه مزیت چاه های اطراف زاهدان محسوب می‌شود عدم هزینه انتقال است و در صورت مشکل فنی، شهر زاهدان را چند روز دچار قطعی و تنش آبی نمی‌کند.
２. با توجه به بارندگی‌های کم در منطقه حرمک و دشتک تقریبا آب‌های زیرزمینی تجدیدناپذیر است. استفاده از این ذخایر آبی که سالهاست ذخیره شده و پس از یکی دو سال به سطح غیر قابل برداشت خواهد رسید و این طرح موقت خواهد بود، بنابراین هزینه چندین هزار میلیاردی برای طرح موقت با تبعات غیرقابل جبران برای منابع آب، غیر کارشناسی و نامعقول و مصداق حیف و میل بیت المال است.
３. اجرای طرح های پدافندی و تنوع در تامین آب شرب مرکز استان ضرورت غیر قابل انکار است. تکیه بر خط انتقال آب چاه نیمه به زاهدان که دو دهه از بهره برداری آن می گذرد و به مرور زمان فرسوده و تعداد اتفاقات آن بیشتر خواهد شد، منجر به ایجاد شرایط نامطمئن برای تامین آب مرکز استان است به گونه ای که با هر مشکل در این خط چندین روز شهر زاهدان دچار بی آبی و تنش می‌شود.
جهت بازگشت بر مدار طرح های کارشناسی پیشنهاد می‌شود:
１. شورای عالی آب استان با محوریت استاندار و عضویت شرکت آب منطقه ای، شرکت آب و فاضلاب، ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری و جهاد کشاورزی تشکیل شود.
２. اطلس منابع آب سطحی و زیرزمینی استان توسط آب منطقه ای تهیه و هر سال بروزآوری شده و برداشت منابع آب بر اساس این داده ها صورت پذیرد.
３. تعریف طرح ها براساس مواضع کارشناسی و توجیه فنی و اقتصادی صورت پذیرد. بنه ظر میرسد جذب بیشتر منابع مالی برای طرح ها جایگزین صرفه جویی و تعریف طرح های قابل توجیه فنی و اقتصادی شده است.
جهت جلوگیری از حیف و میل بیت المال ضروری است استاندار، قوه قضاییه، مدعی العموم و دستگاه های نظارتی بدون مماشات ورود کرده و از ادامه روند تعریف و اجرای طرح های غیرکارشناسی و پرهزینه جلوگیری و مدیران خاطی را بازخواست و اعاده حقوق عامه کنند.
چرا خط انتقال تصفیه خانه و بازیافت آب خاکستری راه اندازی نمی شود؟ چرا اعمال محدودیت مصرف آب، حفر چاه در دشت زاهدان، مدیریت آبخیزهای منتهی به شهر، انتقال آب از حوضه های شهرستان زاهدان در دستور کار قرار نمی گیرد؟
