یک پژوهشگر حوزه آب با اشاره به به مخاطرات توسعه ناپایدار توسط افغانستان و ترکیه اظهار داشت: هرچند خطرات پروژه گاپ و دیگر ابرپروژه‌های سدسازی ترکیه که باعث افزایش هر چه بیشتر مشکلات محیط زیستی برای غرب و شمال غرب کشور خواهد شد را نباید نادیده گرفت، اما حالا مدت‌هاست از هامون تا آمودریا، تحت‌تأثیر سیاست‌های آبی طالبان یا از بین رفته و یا در حال نابودی است. بطور مثال احداث طرح‌های توسعه مختلف مانند سد پاشدان، مانعی جدید برای رسیدن آب به سد دوستی است.

دولت سیزدهم با شعار ایران قوی و دیپلماسی عزتمندانه به میدان آمد. دولتمردان کنونی همواره منتقد سیاست خارجی دولت های یازدهم ‏و دوازدهم بودند، اما از زمان روی کار آمدن دولت فعلی، حقابه هیرمند تامین نشده و مقامات طالبان همواره تغییر موضع دادند و دستگاه دیپلماسی را در زمین هیدروپلیتیکی افغانستان سرگردان کردند. بایستی به دولتمردان گفت که اگر اقتدار دارید؛ حقابه هیرمند را با ابزارهای موجود بگیرید.

شاید طرح این سوال عجیب به نظر برسد، زیرا مأموریت اصلی سفیر این است که از حقوق شهروندان کشور خود در کشور مقابل دفاع کند و حافظ منافع کشور خود در کشور محل مأموریت باشد. کشورهایی که به دلایل مختلف در کشور مقابل سفارت خانه ندارد، کشور ثالثی را به عنوان حافظ منافع بر می گزینند.

پریان مشترک، خاشرود و رود خوسپاس منابع تامین کننده تالاب هامون‌پوزک هستند، با احداث بند کمال خان بر روی رودخانه هیرمند و از حیض انتفاع خارج شدن پریان مشترک، آورد خاشرود و رودخانه خوسپاس توان تکمیل هامون پوزک و متعاقب آن سرریز شدن به هامون سابوری را ندارند. در گذشته با پیوستن آب پریان مشترک به آورد خاشرود و خوسپاس در هامون پوزک، آب سرریز به سمت هامون سابوری و گذر از چونگ خرگوشی و چونگ سرخ برای محیط زیست و مرطوب سازی تالاب بخش ایران حائز اهمیت بود.

مصوبه اخیر مجمع عمومی سازمان ملل مشخصا حقوق محیط زیستی را در دسته حقوق بشر قرار داده، بخشی از سرمایه‌گذاری های بین المللی در بخش پروژه های آبی افغانستان، فجایع انسانی و زیست محیطی عدیده ای برجای گذاشته که مصداق بارز آن بند کمال خان و سد بخش‌آباد بر روی رودخانه هیرمند و فراه است. نقض حقوق بشر در حوزه معضلات زیست محیطی بارزترین پیامد سدسازی‌های افغانستان و ترکیه است که ضرورت پیگیری های تشکل های زیست محیطی و دولتی از سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بشری را دو چندان می کند.

تایید خشکسالی در افغانستان توسط مقامات ایرانی نشان از عدم درک درست آن ها از معاهده ۱۳۵۱ دارد، پس از بازدید هیات ایرانی از ایستگاه سنجش آب دهراود، برخی از مقامات ایرانی خشکسالی افغانستان را تایید کردند، برخی از حل و فصل پرونده هیرمند و بسته شدن پرونده مناقشه آبی ایران و افغانستان خبر دادند، اما تایید هر کدام از مقامات ابعاد مختلفی را به ذهن متبادر می سازد. در هر صورت مواضع برخی از مقامات مِن جمله معاون اجرایی رییس جمهور و معاون امنیتی و انتظامی استانداری سیستان و بلوچستان نشان از عدم شناخت و درک صحیح از مفاد معاهده ۱۳۵۱ دارد.

کشورهای ایران، ازبکستان، پاکستان و ترکمنستان تحت‌تأثیر برنامه‌های آبی طالبان هستند، اما به‌نظر می‌رسد به‌جز ایران، مابقی می‌خواهند یا با سیاست، یا فن و تکنولوژی آسیب‌ها را به حداقل برسانند.

مدیرمسئول پایگاه خبری تحلیلی دیار عیار، گفت: طبق مصوبه اخیر مجمع عمومی ‌سازمان ملل، حقوق محیط زیستی در دسته حقوق بشر قرار می‌گیرد، پیامدهای زیست محیطی سدسازی‌های افغانستان و سیاست های آبی این کشور، نقض حقوق بشر نیست، بلکه جنایت علیه بشریت است.

حدود یک ماه قبل، حسن کاظمی قمی در یک برنامه تلویزیونی، هشدار داد که ا"گر آب بود و طالبان ندادند، این حجت بر جمهوری اسلامی ایران تمام است که در این مسئله که جز حقوق اساسی ملت ایران است، چگونه رفتار کند و باید در طول یک ماه انجام شود"؛ با توجه به بی عملی از جانب متولیان امر در قبال اولتیماتوم کاظمی قمی، اقتدار کشور زیر سوال رفته و تشنگی سیستان تشدید شد.