سیستان یک‌هفتۀ گذشته در ریزگرد و طوفان گردوغبار به‌سر برد. اتفاقی که به‌نظر می‌رسد طی چندسال گذشته با شروع وزش بادهای موسمی تکرار می‌شود و هر سال بر شدت هجوم غبار می‌افزاید. گرچه بی‌آبی هامون و بستن آب هیرمند به روی ایران عموماً دلیل خیزش غبار در این منطقه عنوان می‌شود، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد دستکاری‌های ایران در این منطقه، خود، به‌دلیلی برای ریزگرد و گردوغبار تبدیل شده است. یکی از مهمترین این دلایل حفر کانالی به‌طول تقریبی ۲۵ تا ۲۸ کیلومتر در بستر هامون «سابوری» است که نه فقط بدون مجوز بلکه بدون هیچ مطالعه‌ای بر پیامدهای احداث، ساخته شد. حجم بالای خاک گودبرداری در زمان ساخت این کانال، همراه با نرسیدن آن به هامون، جاماندن طرح‌های مقابله با بیابان در این منطقه، ازبین‌رفتن پوشش گیاهی و مکیدن آب زیر زمین از سوی چاهک‌ها، همه دست‌به‌دست هم داده‌اند تا هر باد، غباری سهمگین به‌سمت مناطق مسکونی سیستان بلند کند.

در گزارش رییس شاخه مهندسی عمران فرهنگستان علوم، به مواردی نگران کننده در باب پروژه های تامین آب سیستان اشاره شده که در عمل به معنی تیر خلاصی بود به پروژه حفر چاه های ژرف و کانال ۲۸ کیلومتری به مبلغ ۱/۶ در میلیون تومان در بستر هامون ایجاد شده است.

رئیس پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون دلیل ۲۰۰ روزه شدن بادهای ۱۲۰ روزه سیستان را اینطور توضیح داد: «در وسط تالاب‌ هامون صابوری کانالی ۲۸ کیومتری زده‌اند. این کانال درست در جایی قرار گرفته که تونل باد سیستان است. به‌همین دلیل حتی در شب‌های بدون باد هم همه جا پر از خاک است. برای این ۲۸ کیلومتر ۱۶۰۰ میلیارد تومان بودجه داده‌اند، اما هنوز حتی یک قطره آب از آن نرسیده است.»

عدم توفیق دو ساله کمیسار آب هیرمند در مذاکره با طرف افغانستانی بر سر حقابه ایران از رودخانه هیرمند، با توجه به رقم اعتبار قابل توجه طرح انتقال آب دریای عمان به سیستان و بلوچستان، این فرضیه را به ذهن متبادر می کند که آیا معاون آب و آبفا وزارت نیرو یا همان کمیسار آب هیرمند ترجیح می دهد که طرح انتقال آب از دریای عمان اجرا شود؟

قهر طبیعت، نامهربانی کشور همسایه، سو مدیریت کشوری، ملاحظه کاری نمایندگان مجلس حوزه سیستان و طرح های غیر کارشناسی که دلیل اجرای آن مشخص نیست، سیستان و سیستانی را در شرایط دشواری قرار داده است. شاید برای خیلی ها سیستان به عنوان تنگه احد قابل درک نباشد اما به واقع مرز سیستان ضامن امنیت کشور است.

امام جمعه شهرستان نیمروز با اشاره به کانالی که در دل تالاب هامون حفر شده است گفت: یکی از نگرانی های مردم و فعالان محیط زیست، که اخیرا ایجاد شده، کانالی است که در دل تالاب ایجاد میشود، واقعا برای بسیاری از مردم جای نگرانی ایجاد کرده و ریز گردهای اخیر، توفان‌های مهیب و مرگبار که اخیرا ایجاد شد از همین مسئله نشأت میگیرد که شنیدیم خود محیط زیست هم به این مسئله ورود کرده، لازم است در مورد این موضوع باید آسیب شناسی شود.

رئیس کمیته آب مجلس شورای اسلامی گفت: مسئله حفر کانال در تالاب هامون سابوری را باید بررسی کنیم که چه اقدامی در حال انجام است.