مسجد مکی یک مکان سیاسی یا مذهبی؟
مسجد مکی یک مکان سیاسی یا مذهبی؟
تنها مسجد ایران که به طور مستقیم در سیاست دخالت می کند مسجد مکی زاهدان است. طبق قوانین جمهوری اسلامی و آیین اسلامی دین از سیاست جدا نیست و عالمان دینی، امام جماعت مساجد و کلیه زمامداران مساجد می توانند عهده دار حکومت شوند، خطابه سیاسی کنند، موضع گیری سیاسی داشته باشند و فعالیت های سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی داشته باشند، در طول تاریخ مدرن سیاسی ایران هیچگاه یک مسجد به طور مستقیم وارد سیاست نشده و لیست انتخاباتی مستقل و مختص به خود را به مردم عرضه نکرده است جز مسجد مکی زاهدان.

هدف این یادداشت محکوم کردن این اقدام نبوده و صرفا واکاوی تبعات این حرکت سیاسی مسجد مکی است. در مساجد شیعه امام جماعت «اگر چه به ظاهر» برای احترام به حق انتخاب مردم، مستقیم از یک کاندیدای خاص حمایت نمی کنند و تنها به مولفه های یک انتخاب شایسته کفایت می کنند، اگر در مواردی هم امام جماعتی بنا بر عقیده شخصی از این فراتر رفته و از کاندیدای مطبوع خود حمایت مستقیم داشته، تحت عنوان نام مسجد فعالیت نکرده و زیر هیچ بنری تبلیغاتی نام مسجد را نیاورده است تا مبادا از اعتبار یک مسجد برای کاندیدایی خاص بهره برده شود.

بنا بر شرایط قوم بلوچ و حجم زیاد حامیان مسجد مکی بر خلاف سایر مساجد تشیع و تسنن، جلسات سیاسی و حتی گزینش کاندیداها درون مسجد مکی انجام می شود، برای مردم زاهدان و حتی استان، نحوه موضع گیری مسجد مکی کاملا مشخص است. بسیاری از مردم بلوچ استان منتظر می‌مانند تا امام جمعه مسجد مکی آخرین لیست تایید شده را اعلام کرده تا به آن رای دهند.
در سال های اخیر به دلیل اختلاف فکری تحصیلکرده های بلوچ با نحوه نگرش مسجد مکی به انتخابات و نحوه گزینش و انتخاب افراد، تغییراتی به وجود آمده و شورای راهبردی مسجد مکی زمام انتخابات را به عهده گرفته و با حضور در میان مردم و در مساجد اهل سنت به طور مستقیم آنها را تشویق به رای دادن به لیست انتخاباتی خود می کنند تا پیروزی آنها در انتخابات تضمین شود، در واقع مسجد مکی در نبود احزاب و تشکل های مستقل مختص قوم بلوچ، زمام امور را به دست گرفته و کارکرد حزبی و کاملا سیاسی پیدا کرده است.
محبوبیت مسجد مکی در نزد قوم بلوچ باعث شده بود تا در چند دهه گذشته تقریبا پیروز انتخابات باشند تا زمان برگزاری یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی که نحوه گزینش و انتخاب کاندیداها باعث بروز اختلاف شد و نتیجه اش ورود دو کاندیدای رقیب به مجلس شورای اسلامی شد، در حالیکه همه این شکست را یک اتفاق غیر قابل تکرار می دانستند در ششمین دوره انتخابات شورای اسلامی شهر زاهدان، اتقاق شگفت انگیزتری افتاد. تحصیلکرده های بلوچ به سیاق گذشته تن به خواسته مسجد مکی و اعضای شورای راهبردی اش نداده و در مخالفت با نحوه بستن لیست نهایی، اعتراض کرده و در انتخابات باقی ماندند و نتیجه اش آرای نزدیک به هم بود که اگر رقیب اندکی درایت به خرج می داد برنده این انتخابات می شد.
وقتی از یک مکان مقدس مذهبی برای مقاصد سیاسی بهره برده شود ریزش طرفداران و چند دستگی میان هواداران یک امر طبیعی است.
حال نگارنده برای برون رفت زاهدان از معضلات موجود و کارآمد کردن انتخابات، یک پیشنهاد برای مسجد مکی دارد؛ مسجد مکی همچنان به فعالیت های سیاسی خود با تمام توان ادامه دهد اما مکان دیگری جز مسجد مکی را برای تجمع کاندیداها انتخاب کنند، در واقع یک تشکل تحت عنوان وحدت مردمی زاهدان، ستاد انتخاباتی قوم بلوچ را هدایت کند نه شورای راهبردی مسجد مکی. در واقع شورای راهبردی مسجد مکی که متشکل از علمای اهل سنت است در قالب یک تشکل سیاسی به موضوع انتخابات ورود کنند.
با این روند از ریزش طرفداران مسجد مکی کاسته می شود و تکلیف مردم بلوچ زاهدان هم روشن می شود که انتخابات یک فعالیت مدرن سیاسی است و الزاما اگر کسی به لیست وحدت مردمی زاهدان رای ندهد از دیانت او کاسته نمی شود.
به هر حال همه ما دغدغه آن را داریم تا انتخابات در زاهدان و استان کارآمد شده، نتیجه ای بهتر از وضع موجود به بار آورد و نمایندگان مردم در مجلس و شورای اسلامی شهر منافع مردم را پیش برده و شایسته ها انتخاب شوند و نه توصیه شده ها.
ما در حال گذار از یک دوره تاریخی و به دست آوردن یک تجربه دموکراتیک هستیم، نباید به خاطر منافع فردی، جناحی و مذهبی خدشه ای به توسعه استان و زاهدان وارد شود و این دوران گذار به تکرار انجامد.

نویسنده: سلطانعلی عابدی