۱. پتانسیل‌های چابهار برای تبدیل شدن به مرکز تجارت دریایی
۱.۱. موقعیت جغرافیایی
چابهار به عنوان نزدیک‌ترین بندر ایرانی به آب‌های آزاد و همچنین به کشورهای همسایه مانند پاکستان و هند، می‌تواند نقش مهمی در تسهیل تجارت بین‌المللی ایفا کند. این موقعیت جغرافیایی، فرصت‌های بی‌نظیری برای توسعه تجارت دریایی فراهم می‌کند.
۱.۲. بندر چابهار
بندر چابهار با ظرفیتهای بالای خود، امکان پذیرش کشتی‌های بزرگ را دارد. پروژه‌های توسعه‌ای در این بندر، از جمله ترمینال کانتینری و زیرساخت‌های مدرن، می‌تواند به افزایش حجم تجارت و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی کمک کند.
۲. راه‌های رسیدن به توسعه تجارت دریایی در چابهار
۲.۱. توسعه زیرساخت‌ها
برای اینکه چابهار به یک مرکز تجارت دریایی تبدیل شود، نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل و نقل، انبارداری و لجستیک دارد. به عنوان مثال، ایجاد راه‌های ارتباطی مناسب با دیگر نقاط کشور و همچنین کشورهای همسایه، ضروری است پروژه‌هایی مانند ساخت جاده‌های جدید درنوارساحلی ایران جهت ارتباط چابهار تا آبادان وهمچنین امتداد آن با نوارساحلی تامنطقه گوادر پاکستان وهمچنین ارتباط ریمدان تا سیپک و ارتقا وپیشرفت فیزیکی خطوط ریلی داخلی و خصوصا خطوط ریلی نوار مرزی می‌تواند به تسهیل دسترسی به بندر کمک کند.
در چابهار مراکز توزیع و انبارداری کافی وجود ندارد. این امر باعث می‌شود که کالاها به سرعت به بازارهای داخلی منتقل نشوند. برای مثال، کالاهایی که از طریق بندر چابهار وارد می‌شوند، ممکن است مدت زیادی در بندر بمانند تا به مقصد نهایی برسند، که این امر موجب افزایش هزینه‌ها و زمان تحویل می‌شود،لذا ضرورت احداث بندر خشک در زاهدان و ارتقای آن به دهکده لجستیک زاهدان و نیز ارتقای شاخص های توسعه ایی مسیر جاده‌ای چابهار به زاهدان، که یکی از اصلی‌ترین راه‌های ارتباطی است، به دلیل بار ترافیکی بالا و وضعیت نامناسب آسفالت، سفرها را کند و خطرناک کرده است. همچنین، نبود خط ریلی مستقیم به مرکز کشور، حمل و نقل کالا را دشوار می‌سازد.
بندر چابهار با وجود ظرفیتهای بالای خود، هنوز با کمبود تجهیزات مدرن مانند جرثقیل‌های بزرگ و انبارهای مناسب مواجه است. این موضوع باعث می‌شود که زمان تخلیه و بارگیری کشتی‌ها افزایش یابد و در نتیجه هزینه‌های حمل و نقل بالا برود. برای نمونه، در سال‌های اخیر، کشتی‌هایی که برای تخلیه بار به بندر چابهار وارد شده‌اند، به دلیل کمبود تجهیزات، مجبور به انتظار طولانی‌مدت بوده‌اند.
کالاهایی که از طریق بندر چابهار وارد می‌شوند، ممکن است مدت زیادی در بندر بمانند تا به مقصد نهایی برسند، که این امر موجب افزایش هزینه‌ها و زمان تحویل می‌شود.
همچنین عدم وجود خدمات آب، برق و اینترنت با کیفیت در برخی مناطق چابهار می‌تواند مانع از جذب سرمایه‌گذاران و توسعه کسب‌وکارها شود. به عنوان مثال، برخی از شرکت‌های بین‌المللی که تمایل به سرمایه‌گذاری در چابهار دارند، به دلیل ضعف زیرساخت‌های خدماتی، از تصمیم خود منصرف شده‌اند لذا ضرورت توسعه زیرساخت‌ها دراستان سیستان وبلوچستان و در وهله اول پیگیری بودجه ۲۰هزارمیلیاردی که استاندارمحترم بسیار جدی در حال پیگیری و اهتمام به جهت تخصیص آن در تلاش هستند بسیار ضروری میباشد.
۲.۲. تقویت همکاریهای بین‌المللی
چابهار باید به عنوان یک نقطه تجاری بین‌المللی شناخته شود. برقراری توافقات تجاری با کشورهای همسایه و حتی دورتر، می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران خارجی کمک کند. به عنوان نمونه، همکاری با هند در پروژه بندر چابهار نشان‌دهنده اهمیت این بندر در سطح بین‌المللی است.
برخی از شرکت‌های بین‌المللی که تمایل به سرمایه‌گذاری در چابهار دارند، به دلیل ضعف زیرساخت‌های خدماتی، از تصمیم خود منصرف شده‌اند.
چابهار بایستی تلاش نماید توافقاتی مشابه با کشورهای آسیای مرکزی مانند قزاقستان،تاجیکستان و ازبکستان برقرار نماید،همچنین چابهار می‌تواند به کریدورهای تجاری جدیدی دست یابد که نه تنها به توسعه اقتصادی این کشورها کمک می‌کند، بلکه موجب افزایش حجم تجارت و سرمایه‌گذاری در چابهار خواهد شد.
از سوی دیگر، اگر چابهار بتواند با متصل شدن به کریدور سیپک ارتباط مستقیم زمینی با شرق چین کاشغر وکشورهای شبه قاره مانند پاکستان و هندوستان برقرار نماید و همچنین کشورهای اروپایی وافریقایی همچون کنیا که به تازگی باحضور وزیرجهادکشاورزی و مدیرعامل منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار جناب مهندس اربابی همراه بود
می‌تواند نقش چابهار را بعنوان پل ارتباطی کنیا و شرق آفریقا با منطقه قفقاز و آسیای میانه برای تبادل کالا و خدمات برقرار نماید و به یک پل ارتباطی میان شرق و غرب تبدیل شود و فرصت‌های جدیدی را برای سرمایه‌گذاران وتقویت روابط و همکاریهای بین المللی فراهم آورد.
۲.۳. ایجاد تسهیلات مالی و مشوق‌های سرمایه‌گذاری
برای جذب سرمایه‌گذاران، دولت باید تسهیلات مالی و مشوق‌های جذابی ارائه دهد. ایجاد مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی ، کاهش عوارض گمرکی می‌تواند انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در چابهار باشد. به عنوان مثال، ایجاد منطقه آزاد مشترک مرزی ایران و پاکستان که درسفر دیپلماتیک چندی پیش ریاست جمهوری جناب پزشکیان که با حضوراستاندارسیستان وبلوچستان جناب مهندس منصور بیجار همراه بود می‌تواند گام مهمی در این راه باشد،اهتمام جدی استاندار جناب مهندس بیجار در پیگیری و رصد مصوبات این سفر در جلسات این هفته ایشان با وزیر اقتصاد و دبیر شورای عالی مناطق آزاد کشور جناب مسرور نشان از عزم راسخ ایشان جهت تحول در سیمای توسعه پایدار استان و رسیدن به جایگاه چابهار بعنوان مرکز تجارت دریایی کشور دارد.
۲.۴. آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی
نیروی انسانی ماهر یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار است. برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی در زمینه‌های مرتبط با حمل و نقل دریایی، لجستیک و مدیریت بندر می‌تواند به افزایش کیفیت خدمات ارائه شده در چابهار کمک کند
احصاء نیازهای منطقه مکران در حوزه آموزشهای مهارتی و بهره گیری از ظرفیتهای موجود سازمان فنی و
حرفه ایی کشور در راستای تقویت مهارت منطقه مکران نظیر تجهیز کارگاههای سیار سازمان آموزش فنی و حرفه ایی در راستای اولویت بندی و جهت دهی به توسعه مهارت در منطقه مکران ضروری میباشد،همچنین احصاء اطلاعات دقیق از بازار کار و نیازهای استان در رشته هایی که به توانمندسازی نیروی انسانی استان می انجامد از ضروریات قابل توجه مدیران ارشد استان بایستی مدنظر قرار گیرد
۳. نیازمندی‌های توسعه فضای استان
۳.۱. توجه به مسائل اجتماعی
توسعه اقتصادی بدون توجه به ابعاد اجتماعی ممکن است منجر به نابرابری‌ها و تنش‌های اجتماعی شود. بنابراین، باید برنامه‌هایی برای کاهش فقر، بیکاری و ارتقاء کیفیت زندگی مردم محلی طراحی شود.
شایسته است استانداری سیستان وبلوچستان مکلف گردد با همکاری سازمان مناطق آزاد تجاری- صنعتی چابهار برنامه جلوگیری از توسعه حاشیه نشینی در جنوب استان ،شهرهای چابهار و ایرانشهر را تهیه و در رئوس وظایف خویش قرار دهد.
۳.۲. حفاظت از محیط زیست
با توجه به اهمیت محیط زیست در توسعه پایدار، لازم است که پروژه‌های توسعه‌ای با رعایت اصول زیست‌محیطی اجرا شوند. حفظ اکوسیستم دریایی و سواحل چابهار باید در اولویت قرار گیرد.
لازم به ذکراست پروژه‌های توسعه‌ای بدون توجه به ملاحظات زیست‌محیطی می‌تواند آسیب‌های جدی به اکوسیستم دریایی و سواحل چابهار وارد کند. به عنوان مثال، ساخت و سازهای غیرمجاز در سواحل می‌تواند منجر به تخریب زیستگاه‌های دریایی شود که این موضوع نه تنها بر محیط زیست بلکه بر صنعت گردشگری نیز تأثیر منفی خواهد گذاشت.
۳.۳. تقویت زیرساخت‌های فرهنگی
توسعه فرهنگی نیز باید همزمان با توسعه اقتصادی صورت گیرد. ایجاد فضاهای فرهنگی، هنری و تفریحی می‌تواند به جذب گردشگران و افزایش کیفیت زندگی مردم کمک کند.
نتیجه‌گیری
چابهار با پتانسیل‌های بالای خود می‌تواند به یک مرکز تجارت دریایی تبدیل شود، اما این هدف نیازمند تلاش‌های چندجانبه و همکاری میان بخش‌های مختلف دولت، بخش خصوصی و جامعه محلی است. با توجه به فرصت‌ها و چالش‌های موجود، اتخاذ رویکردهای علمی و واقع‌بینانه برای توسعه فضای اقتصادی استان سیستان و بلوچستان ضروری است. این تلاش‌ها نه تنها می‌تواند به رشد اقتصادی استان کمک کند بلکه منجر به ارتقاء سطح زندگی مردم و تحقق توسعه پایدار خواهد شد. بیایید با هم برای آینده‌ای روشن‌تر برای چابهار و سیستان و بلوچستان تلاش کنیم!
