این مقام طالب در مقدمه سخنان خود ادعا کرد که “موضع طالبان این است در نعمتی که خداوند داده و می دهد (آب)، دخالت ندارد”. این ادعا با طراحی سدها، بند ها و کانال‌های انحراف آب که پیک سیلاب سالانه رودخانه‌های مشترک افغانستان را مهار می کند، مغایرت دارد، از طرفی معضل اصلی عدم‌تامین حقابه ایران از رودخانه هیرمند، بند کمال خان است که پس از تکمیل شدن مخزن ۵۲ میلیون مترمکعبی بند، سیلاب وارد سرریز بند می شود و به سمت گودزره منحرف می‌شود. ایران بارها اصلاح بند کمال‌خان را مطالبه کرده؛ این مهم در سفر وزیر سابق نیرو به کابل نیز مطرح شد که در مقابل وزیر آب و انرژی طالبان طی مصاحبه رسمی اعلام‌کرد که “به مقامات جمهوری اسلامی ایران اطمینان می‌دهیم که اجازه نخواهیم داد یک قطره آب به سمت گودزره منحرف شود”.
این اظهار نظر عبدالطیف منصور با واکنش کارشناسان ایرانی مواجه شد؛ زیرا با وجود سامانه انحرافی بند کمال‌خان، حکام افغانستان اگر مخالف انحراف آب باشند، آب به صورت خودکار منحرف می‌شود. مطالبه اصلاح بند مذکور، اسفند ماه پارسال در دستور کار کمیساران آب ایران و افغانستان قرار گرفت، اما طرف طالب با اصلاح این بند مخالفت کرد!
وزیر خارجه طالبان در بخش دیگری از سخنانش مانند گذشته به خشکسالی در افغانستان اشاره و بدعهدی های کشورش را به نبود و یا کمبود نزولات آسمانی حواله کرد، این در حالیست که پس از رسیدن سیلاب رودخانه هیرمند با دبی بیش از سه هزار متر مکعب بر ثانیه به بند کمال خان و انحراف آن به سمت گودزره، تصاویر ماهواره‌ای و داده های تصویری افراد محلی، نشان می دهد که چند میلیارد مترمکعب آب به شوره زار گودزره منحرف شده است.
چرا طالبان نسبت به انحراف آب به شوره زار گودزره مبادرت می‌ورزند؟
پاسخ این سوال را بایستی در تعریف استراتژی افغانستان در قبال مسئله آب جستجو کرد. همزمان با تکمیل بند کمال‌خان، وزارت آب انرژی افغانستان در مطلبی عنوان کرد که “یکی از اهداف این طرح؛ احیای ۴۹ هزار هکتار از اراضی گودزره و اسکان ۴۹ هزار خانواده پشتون در این اراضی است”.
یکی دیگر از ادعاهای مولوی امیرخان متقی این بود که “مردم سیستان و بلوچستان هم برادران ما هستند و ما بین مردم نیمروز و هلمند و مردم سیستان و بلوچستان فرقی نمی گذاریم.” این ادعا صادقانه ترین اظهار نظر این عالم دین و وزیر خارجه طالبان بود، زیرا سدسازی‌های افغانستان بر روی رودخانه‌های هیرمند و فراه، علاوه بر کوچاندن جبری مردم سیستان باعث کوچ اهالی نیمروز و ولایت های همجوار خواهد شد.
مخزن ذخیره ۵۲ میلیون مترمکعبی بند کمال‌خان، نظام کشاورزی ولایت نیمروز را با مشکلات عدیده ای مواجه کرده و بسیاری از زمین داران بزرگ پایین دست بند کمال‌خان به ایران مهاجرت کردند. حکام پشتون افغانستان به دنبال افزایش سهم گروه قومی پشتون از توسعه مبتنی بر کشاورزی این کشور هستند و این سیاست بسیاری از اراضی کشاورزی متعلق به سایر گروه‌های قومی را از حیض انتفاع خارج کرده است.
پیامدهای زیست محیطی سد بخش‌آباد بر روی رودخانه فراه و تشدید گرد و غبار یک وضعیت آخرالزمانی بر مناطق سیستان، زاهدان، ولایت نیمروز، هلمند و ولایت های جنوبی تر حاکم می‌کند که موجب کوچ اهالی آن منطقه خواهد شد. این سناریو برای تحقق سیاست گسترش و پراکنش پشتون ها در این ولایت ها در حال اجراست، اما در کوتاه مدت دامن‌گیر دارالخلافه طالبان در ولایت قندهار خواهد شد.
فرشید عابدی
مدیرمسئول
