سهم سیستان و بلوچستان و فیلمسازان آن از سینمای حرفه ای
سهم سیستان و بلوچستان و فیلمسازان آن از سینمای حرفه ای
جشنواره فیلم فجر به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سیستان و بلوچستان و با همکاری سینما جوانان استان در زاهدان برگزار شد و فرصتی فراهم آمد تا شهروندان زاهدانی همزمان با تهران و چند شهرستان دیگر تعدادی از فیلم های بخش مسابقه را ببینند و در جریان کم و کیف تولیدات سال گذشته قرار گیرند. این فیلم ها نشان داد سینمای ایران رو به افول است و قالب آثار به دلیل مدیریت کاهش هزینه ها در آپارتمان ها و یا لوکیشن های محدود می گذرند و فیلم هایی که سرمایه به اندازه کافی در اختیار داشتند آنطور که باید قدر بودجه را ندانسته و از عوامل حرفه ای و بالاخص ستاره های فیلم بهره کافی را نبرده اند. برخی فیلم ها، کلکسیونی از ستاره ها را در اختیار داشتند اما ره به جایی نبردند و چه بسا به اعتبار آنها هم صدمه زدند. 

دیار عیار_ هدف این یادداشت نقد فیلم ها نیست و این مقدمه بهانه ای برای ورود به موضوعی تکراری ست که این سال ها در باره آن بسیار گفته شده است.

سهم سیستان و بلوچستان از سینمای حرفه ای کشور چقدر است؟ صفر!! در دهه های اخیر تلاش های بسیاری از سوی فیلمسازان استان صورت گرفت تا به جرگه سینمای حرفه ای کشور بپیوندند اما معضل تامین سرمایه باعث شد تا تلاش های آنها با شکست مواجه شود. عدم حمایت مدیران ارشد استانی از فیلمسازان بومی باعث شده تا آنها تماشاچی رویدادهای سینمایی باشند تا جزیی از جریان آن.

سینما همان هنر بی رحمی بود که در دستان عده ای سینماگر سودجو، صدمات جبران ناپذیری به حیثیت استان وارد نمود و ابتدا ما را مهد توزیع مواد مخدر کشور معرفی کردند و اکنون ما را خاستگاه تروریست می دانند. در میان آمار اخیری که از شهرهای قلدر و اهل خشونت کشور منتشر شد آمار استان سیستان و بلوچستان در موقعیت سبز یعنی جزو شهرهای آرام بود. اما با نامهربانی سینما و برخی تهیه کنندگان زیاده خواه، این استان ناامن تر از واقعیت رایج در آن جلوه داده شده و به همین دلیل در حوزه اقتصاد و سرمایه گذاری های کلان صنعتی، تاکنون موفق به جذب سرمایه گذاری در شأن جمعیت جوان خود نشده و تلاش های مقطعی هم ناکام مانده است. این قدرت سینماست که می تواند استانی را نابود و استان دیگری که طبق آمار در صدر خشونت های خیابانی کشور قرار دارد امن جلوه دهد تا انواع سرمایه ها را به آنجا سرازیر کند. نگارنده مخالف تولید فیلم با هر موضوعی در استان نیست چون سینما با سوددهی سرپاست و محدود کردن آن به تعطیلی سینماها و بیکاری عده ای می انجامد. بحث مورد نظر من اینست که چرا همان تعداد محدود فیلمسازان بومی که شناخت حداکثری از استان دارند و با مدیوم سینما آشنا هستند مورد حمایت قرار نمی گیرند تا این چهره زشت و غیرمنصفانه نسبت به استان را تغییر دهند.

استان سیستان و بلوچستان تاریخ کهنی دارد و شخصیت های تاریخی که زندگی و حماسه های خلق شده توسط آنها می تواند موضوع دهها فیلم سینمایی قرار گیرد. اسطوره های سیستان و افسانه های بلوچی پتانسیل بالای نمایشی در خلق آثار سینمایی متفاوت و غیر آپارتمانی دارند. تنوع اقلیمی و فرهنگی و نوع روابط حاکم در منطقه و آیین ها و رسومات رایج در منطقه، همان حلقه های گمشده ای فرهنگی ست که می تواند با ترجمه به زبان هنر به کمک استان آمده و اعتماد عمومی را برای جلب سرمایه، در حوزه های مختلف اقتصاد فراهم آورد. این استان با سینما زمین گیر شده و تنها با سینما می تواند چهره ای تازه از خود به نمایش بگذارد و نقطه نظرات سایرین را با واقعیت وجودی استان آشنا نمایند. شاید ما نتوانیم تک تک ایرانیان را به دورترین نقاط سیستان یا بلوچستان ببریم تا به این باور برسند که تصورات اشتباهی در قبال ما دارند اما با سینما می تواند به خانه های همه رفت و کمتر از چند سال ذهنیات مخرب آنها در قبال استان و مردم آنرا ترمیم و یا از بین برد.

متاسفانه در دولت جدید و تدوین طرح توسعه استان، نقش و اهمیت فرهنگ در آن دیده نشده و جزو پنج اولویت اصلی سرمایه گذاری در نظر گرفته نشده است. حال این سند آمایش با چه هدفی تدوین شده است و چرا نقش زیربنایی فرهنگ در توسعه اقتصادی به فراموشی سپرده شده جای گلایه بسیار دارد. ندیده گرفتن آن تعداد محدود فیلمسازی که با تلاش فردی سطح کار خود را در حد فیلمسازان متوسط و چه بسا خوب کشوری ارتقا داده اند پیام های ناگواری در پی خواهد داشت.

امروز بیش از آنکه سرنوشت استان در دست مدیران بی برنامه استان باشد در گرو اندیشه های فیلمسازان و هنرمندان توانمند اما محدود عرصه های مختلف هنری ست. اگر در بین هنرها بیش از همه بر سینما تاکید دارم نه به دلیل آنکه خود فیلمسازم بلکه به دلیل طیف گسترده مخاطبان آن است که از سینمای آپارتمانی و بدون قهرمان خسته شده و در پی دیدن قصه های نو از خرده فرهنگ های نقاط دور و نزدیک کشور هستند این پتانسیل به ما امکان می دهد تا روند توسعه را زودتر از حد پیش بینی تسهیل کرده و به فرار سرمایه و وحشت سرمایه گذاران کشوری به ورود استان پایان دهیم.

از استاندار و مدیران تصمیم گیر و تصمیم ساز وی و بالاخص سازمان برنامه و بودجه استان توقع می رود برنامه هایی تدوین کنند تا علاقمندان تولید آثار سینمایی بومی بتوانند به وظیفه شهروندی گری خود عمل کرده و بیش از این صرفا تماشاچی رویدادها نباشند. در دهه های اخیر به لطف جوانان جسور کلیه عوامل مورد نیاز برای تولید یک فیلم سینمایی در استان وجود دارند و با پتانسیل های موجود می توان با هزینه های کمتر از آنچه در تهران فیلم سینمایی تولید می شود آثار قابل توجهی ساخت.